Waa maxay Firewall iyo maxay tahay ujeeddadiisu?

Hadday(Whether) tahay nidaamkaaga ama riwaayadaha dembiyada ee leh curiyaha amniga internetka, shaki kuma jiro inaad maqashay ereyga "firewall." Dab-damiskaagu waa qayb muhiim ah oo ka mid ah amniga kombiyuutarkaaga wuxuuna kaa caawinayaa inaad ilaaliso xidhiidhada aan loo baahnayn, tuugada suurtagalka ah, iyo wax ka badan.

Waxaa jira noocyo kala duwan oo dab-damis ah iyo amniga shabakada. Si aad u fahamto sida ugu wanaagsan ee loo ilaaliyo xogtaada shakhsiyeed, waxaad u baahan tahay inaad marka hore ogaato waxa uu yahay firewall iyo waxa loogu talagalay.

Waa maxay Firewall?(What Is a Firewall?)

Dab-damisku waxa loogu magac daray gidaarada gudaha ee laga helo guryo badan oo isku xidhan kuwaas oo ka ilaaliya in uu dabku dhex maro meelaha bannaan ee guri ilaa kan xiga. Si la mid ah si la mid ah, kombayuutarkaaga dabkiisa ayaa isha ku haya taraafikada shabakadaada wuxuuna xannibaa isku xirka aan la fasaxin(blocks unauthorized connections) .

Ereyga ayaa markii ugu horreysay ka soo muuqday filimka 1983 ee WarGames , ka hor inta aan waligeed loo isticmaalin xisaabinta dhabta ah. In kasta oo aysan caddayn markii ugu horreysay ee ereyga si rasmi ah loo isticmaalo, way fududahay in la arko isbeddelka ereyga.

Dhammaadkii 80-aadkii, router-ka ammaanka shabakadu waxa ay shaandheyn karaan macluumaadka sidii nooc hore oo ammaanka shabakadda ah. Ilaa wakhtigaas, noocyo badan oo dab-damis ah ayaa soo baxay, kuwaas oo mid kastaa u adeego ujeedo kale oo la xidhiidha amniga internetka.

Noocyada Firewalls(Types of Firewalls)

Waxaa jira asal ahaan lix nooc oo kala duwan oo dab-damis ah. Dab-damisyada oo dhami waa kuwo software-ku-saleysan ama dab-damis ku-saleysan hardware-ka(hardware-based firewalls) . Inta badan noocyada hoos lagu sheegay asal ahaan waxay ku xiran yihiin sida sharciyada dab-damiska iyo sifooyinka u shaqeeyaan, ha ahaato software ama hardware.

Firewall Virtual(Virtual Firewall)

Dab-damiska casriga ah waxaa sidoo kale loo yaqaannaa dab-damiska. Kani waa nooc ka mid ah ilaalinta shabakadaha ee lagu isticmaalo jawiga “virtual”, sida daruuraha ama mashiinka la taaban karo. Dab-damisyadani waxay u shaqeeyaan si la mid ah qalabka dab-damiska, laakiin waxay awoodaan in si fiican loo habeeyo si ay ugu habboonaadaan codsiga.

Dab-damiska casriga ah wuxuu noqon karaa mid codsi gaar ah u gaar ah, taas oo uu u shaqayn karo hal codsi oo gaar ah oo aan wax kale ahayn. Isticmaalka kale, waxay ka ilaalin kartaa deegaanka daruuraha taraafikada aan la ogolayn. Tusaale ahaan, adeeg sida DropBox ama iCloud ayaa isticmaali doona dab-demiye si uu uga ilaaliyo faragelinta.

Proxy Firewall

Dab-damiska wakiilku waa hore, nooc hore oo dab-damis ah kaas oo ka maqan sifooyinka aadka u horumarsan ee xalalka amniga shabakadaha casriga ah. Inta badan, firewall-ka wakiilku wuxuu ilaaliyaa taraafikada inta u dhaxaysa barta A iyo barta B oo leh filtarrada aasaasiga ah.

Dab-damiska wakiilku wuxuu la socon doona taraafikada soo galaya iyo midka baxaya labadaba wuxuuna xannibi doonaa xiriir kasta oo aan la oggolayn. Marka la eego farsamooyin badan, dab-demiska wakiilku wuxuu xannibaa isku xirka lakabka codsiga, halkii uu ka ahaan lahaa shabakadda ama lakabka gaadiidka. 

Firewall Midaysan Maareynta Khatarta(Unified Threat Management Firewall)

Dab -damiska Maareynta Halista Midaysan(Unified Threat Management Firewall) , ama UTM -da- fure, waxa uu isku daraa shaqada dab-damiska iyo software ka-hortagga. Dab-damiska UTM wuxuu(UTM) ka ilaaliyaa wax ka badan taraafikada aan la ogolayn iyo kormeerida khataraha kala duwan ee kala duwan.

Dab-damiska UTM(UTM) wuxuu kaloo la socon karaa weerarrada ku saleysan iimaylka, iyo sidoo kale hanjabaadaha ka dhasha shaqada fog. Iyada oo ay taasi jirto, dab-damisyada UTM waxaa loogu talagalay in ay sahlanaato in la isticmaalo, oo leh qorshayaal xakameyn la fududeeyay.

Firewall-ka Xiga(Next-Generation Firewall)

Dab-damiska qarniga soo socda, ama NGFW , waa nooc aad u horumarsan oo xoog badan oo dab-damis ah. Meesha dab-damiska caadiga ah laga yaabo inuu diiradda saaro shaandhaynta baakadaha, NGFW wuxuu isku daraa tignoolajiyadaas ogaanshaha galitaanka horumarsan iyo astaamo kale si loo bixiyo ilaalinta heerka xiga.

Xaaladaha qaarkood, NGFWs waxay isticmaalaan sirdoon macmal ah si ay u bixiyaan ammaanka shabakad ka wanaagsan. Tani waxay u ogolaaneysaa inay bixiyaan heerar badan oo ilaalin ah, laakiin nooca dab-damiska ayaa u muuqda in marar badan loo isticmaalo jawiga shirkadaha ee leh shabakado waaweyn iyo xog ururin.

NGFW oo Diirada-saaran Hanjabaadda(Threat-Focused NGFW)

Haddii NGFW uu yahay dab-damis aad u horumarsan, markaa NGFW -da khatarta diiradda leh ayaa ah ikhtiyaarka ugu horumarsan. Waxay leedahay wacyigelin ballaadhan oo shabakadda si ay u ogaato halka khataraha ugu weyni ay jiifaan, waxayna ka jawaabi kartaa weerarrada suurtagalka ah iyada oo ay ugu wacan tahay otomaatigyada amniga ee caqliga leh.

Firewall Kormeerka Gobolka(Stateful Inspection Firewall)

Firewall(Inspection Firewall) -ka Dab -damiska ee Dawladeed waa nooca caadiga ah ee dab-damiska ee laga helo hababka casriga ah ee badankooda wuxuuna xannibaa taraafikada iyadoo lagu saleynayo "xaaladda" xiriirka. Tan waxaa loo yaqaan "baaritaan baakidh dawladeed," ama "shaandhaynta xirmo firfircoon."

Si kale haddii loo dhigo, firewall-ka kormeerka ah wuxuu u oggolaanayaa kaliya taraafikada la oggol yahay ee leh gobolka saxda ah inay dhex maraan oo ay xannibaan dhammaan xiriirada kale. Waxa kale oo ay la socotaa hanjabaadaha ku salaysan dekedda iyo nooca borotokoolka. 

Ma u baahan tahay Firewall?(Do You Need a Firewall?)

Waagii hore ee intarneedka(Internet) , wax aan caadi ahayn ma ahayn isticmaalayaashu in ay rakibaan dab- damisyada gaarka ah(their own personal firewalls) iyaga oo ah lakab dheeraad ah oo ka ilaalinaya khataraha khadka. Si kastaba ha ahaatee, maalmahaas waa dheeraayeen hadda-ma ahan hanjabaad la'aan, laakiin sababtoo ah darbiyada dabka ayaa diyaar ah.

Labada Windows iyo macOS waxay bixiyaan dab-damis ku dhex jira nidaamyada hawlgalka kuwaas oo bixiya xaddi badan oo ilaalin ah. Waxaa intaa dheer, inta badan router-yada wireless-ka ayaa sidoo kale bixiya lakab kale oo ilaalin ah oo ah qaabka Turjumaadda Ciwaanka Shabakadda(Network Address Translation) .

Taasi waxay tidhi, xitaa iyada oo la adeegsanayo firewall-ka ku dhex jira nidaamkaaga hawlgalka, kumbuyuutarkaagu wuxuu weli u nugul yahay shabakadaha dadweynaha. Haddii aad ku xidho Wi-Fi-ga(Wi-Fi) madaarka ama aad ka booddid shabakad dadweyne oo ku taal dukaan kafeega, waxaad u baahan tahay wax ka badan oo kaliya dab-damiska si aad u joojiso qof sita wax wax uriya.

Haddii aad si joogto ah u isticmaasho shabakadaha Wi-Fi(Wi-Fi) ee aan la hubin , ka fiirso inaad maalgashato shabakad khaas ah oo(virtual private network) toos ah , ama VPN — waxay(VPN—it) siraysaa macluumaadkaaga oo waxay ka ilaalinaysaa indhaha soo dhacaya. Waa habka kaliya ee aaminka ah ee lagu galo macluumaadka bangiga ama xogta xasaasiga ah inta lagu jiro shabakada dadweynaha.

Waxaad ku rakibi kartaa dab-damis dhinac saddexaad ah(third-party firewall) nidaamkaaga si aad u ilaaliso, laakiin si adag looma baahna. Si kastaba ha ahaatee, haddii aad rabto inaad hubiso in nidaamkaaga la ilaaliyo, waxaan haynaa liiska ugu fiican ee dab-damiska Windows 10(best firewalls for Windows 10) kuwaas oo aan ahayn (aren’t) Windows Defender , software-ka caadiga ah ee firewall.

Mawduuca dab-demisku wuxuu si weyn ugu xiraa amniga shabakadda wuxuuna si dhakhso ah u noqon karaa mawduuc farsamo oo heersare ah, laakiin ka-qaadashadu waa tan: Firewalls waa muhiim, laakiin waxay u badan tahay inaad horeyba u heshay dhowr dab-damis iyada oo loo marayo OS-gaaga iyo routerkaaga. Kaliya(Just) xasuusnoow, haddii aad doorato inaad damiso dab-demiyahaaga OS(choose to disable your OS firewall) sabab kasta (sida cusbooneysiin ama balastar), dib u shid markaad dhammayso.



About the author

Waxaan ahay barnaamij kombuyuutar oo ku takhasusay horumarinta software-ka MacOS. Waxaan u adeegsadaa xirfadahayga si aan u qoro faallooyin xirfadeed oo aan ku siiyo talooyin ku saabsan sida loo horumariyo xirfadahaaga barnaamij ee Mac-ka. Waxa kale oo aan haystaa shabakad bixisa tifaftiran, tilmaamo tallaabo-tallaabo ah oo lagu abuurayo degel guul leh.



Related posts